Wat zijn koudebruggen?
Auteurs: Drs. Tim Mijzen, Veerle van Oss
Koudebruggen, ook bekend als thermische bruggen, is een veel gebruikte term voor het berekenen van de energiebehoefte van gebouwen. Maar wat is een koudebrug nu precies, en waarom is het nadelig voor een gebouw als deze te veel aanwezig zijn?
Waar bevindt een koudebrug zich?
Een koudebrug bevindt zich altijd op een plek waar de isolatie wordt onderbroken door een constructiedeel met een andere warmteweerstand of waar twee constructiedelen samenkomen. Dit kan op meerdere plekken voorkomen in een gebouw. Bijvoorbeeld de aansluiting van het kozijn met een buitenmuur (NR6: Voorgevel, zijstijl raam, NR7: voorgevel, bovendorpel raam). In beide situaties wordt de isolatie doorbroken wat resulteert in een koudebrug. Door de lagere weerstand van het kozijn t.o.v. de isolatie van de buitenmuur en door de aansluiting van de koudebrug kan er warmte uit de woning ‘lekken’. Dit zorgt ervoor dat er meer energie nodig is om de woning op temperatuur te houden.
Met name in de winter zal het transmissieverlies opvallen, maar tijdens de zomermaanden kan er ook warme lucht binnenkomen en zou de temperatuur in huis hierdoor kunnen stijgen.
Een ander probleem dat kan ontstaan als gevolg van een koudebrug is condensatie. Deze condensatie in combinatie met de warmte kan leiden tot schimmelvorming.
Afbeelding 1. Overzicht veel voorkomende koudebruggen van een woning
Voorbeeld koudebruggen en PSI waarde
Iedere koudebrug heeft een PSI – waarde (ψ). Deze waarde is noodzakelijk om mee te rekenen in bijvoorbeeld een BENG berekening, Koellastberekening of Warmteverliesberekening. Je voert de volledige koudebrug in en splitst dit op per oriëntatie. De PSI waardes staan in NTA 8800:2022 Energieprestatie van gebouwen, bijlage I.
In tabel 1.1 vind u een overzicht van een aantal van deze koudebruggen met omschrijving, aanduiding en psi-waarde. In de afbeelding 1 kunt u zien waar de koudebruggen uit tabel 1.1 zich exact bevinden. Let op: voor het voorbeeld in dit artikel hebben wij enkel de veelvoorkomende bruggen gepresenteerd.
Tabel 1.1 Veel voorkomende koudebruggen incl. PSI waarde
| Detail positie nr. | Omschrijving- Koudebrug | PSI waarde |
|---|---|---|
| 1 | Muur – fundering | 0,27 |
| 2 | Deur – fundering | 0,45 |
| 3 | Muur – fundering | 0,6 |
| 4 | Geen | 0,00 |
| 5 | Muur – kozijn onderkant | 0,15 |
| 6 | Muur – kozijn zijkanten | 0,09 |
| 7 | Muur – kozijn bovenkant | 0,10 |
| 8 | Muur – scheidingswand woning | 0,10 |
| 9 | Muur – muur (uitwendige hoek) | 0,14 |
| 10 | Muur – verdiepingsvloer met andere woning | 0,09 |
| 11 | Muur – kozijn bovenkant met rooster | 0,15 |
| 12 | Muur – muur (inwendige hoek) | 0,00 |
| 13 | Muur – dakvoet | 0,16 |
| 14 | Hellend dak – scheidingswand woning | 0,70 |
| 15 | Muur – hellend dak | 0,13 |
| 16 | Nok van hellend dak | 0,05 |
| 17 | Kozijn dakkapel – hellend dak | 0,60 |
| 18 | Wang dakkapel – hellend dak | 0,50 |
| 19 | Plat dak dakkapel – hellend dak | 0,13 |
| 20 | Hellend dak – onderkant kozijn dakraam | 0,12 |
| 21 | Hellend dak – zijkant kozijn dakraam | 0,14 |
| 22 | Hellend dak – bovenkant kozijn dakraam | 0,12 |
| 23 | Zakgoot | 0,24 |
| 24 | Hellend dak – opgaande muur | 0,41 |
Uitgebreide methode koudebruggen BENG
Bij het opstellen van de BENG berekening kan men ervoor kiezen om de koudebruggen forfaitair of uitgebreid te berekenen. De forfaitaire methode maakt gebruikt van een vaste toeslag op de berekening. Dit zorgt voor een slechtere score op de BENG 1. Vaak is de BENG 1 maatgevend en zijn door het forfaitaire rekenen dure oplossingen nodig om te voldoen aan de BENG eis.
In het geval van de uitgebreide methode wordt per koudebrug de PSI- waarde van de aansluiting en de lengte van die koudebrug berekend. Dit zorgt voor een betere BENG 1 score. Het berekenen van de uitgebreide methode koudebruggen gaat voor een meerprijs. Echter omdat dit ervoor zorgt dat er minder maatregelen nodig zijn om aan de de BENG 1 eis te voldoen, is dit vaak de beste en ook de goedkoopste optie.
Werkwijze renovatie gebouw
Wanneer een gebouw gerenoveerd wordt, kan men ervoor kiezen om de koudebruggen beter te isoleren. De eerste stap in dit proces is om te herkennen waar de meeste energie uit de woning lekt (waar de grootste koudebruggen zich bevinden). Dit kan worden herkend met infrarood camera’s. Hierdoor wordt duidelijk op welke plek het warmteverlies het grootst is. Bij de renovatie van een gebouw kunnen de koudebruggen op de volgende manier geminimaliseerd worden:
- Isoleren rondom een koudebrug;
- Woning vanuit binnenuit opnieuw isoleren;
- Isolatie beter op elkaar aansluiten.
Daarnaast moet je heel goed opletten bij het renoveren van oudere woningen. Als je geen goed werkend ventilatiesysteem hebt, dan is de kans groot dat u huidige manier van ventileren d.m.v. kieren (infiltratie) gaat. Als u uw woning nu potdicht gaat isoleren dan kan het zijn dat u niet meer de juiste hoeveelheid aan ventilatie binnenkrijgt. Dit is niet goed voor de gezondheid. Daarnaast gaat u conform problemen ervaren. Het is dus erg belangrijk dat als u bij dit soort renovaties ervoor zorgt dat u de ventilatie laat berekenen.
