Tips voor het Borgen van een de BENG berekening
Auteur: Drs. Tim Mijzen
In dit artikel bespreken we het volgende:
BENG is gecertificeerd, moet je dit wel borgen?
De BENG-berekening is volledig gecertificeerd, wat inhoudt dat de kwaliteitsborger ervan uit kan gaan dat de berekening correct is opgesteld. De certificering wordt ondersteund door een streng kwaliteitsbeleid, inclusief diverse interne en externe audits waaraan alle BENG-adviseurs worden onderworpen.
Inhoudelijk is er daarom ook vrijstelling voor de kwaliteitsborgers, dit betekent echter NIET dat de kwaliteitsborger geen cruciale rol speelt bij de vertaalslag van de BENG berekening naar de praktijk!
Dit lijkt wellicht dubbel werk, aangezien bij de oplevering van het gebouw een definitieve BENG-berekening moet worden opgesteld door een gecertificeerde adviseur. Het probleem ligt in het feit dat de BENG-adviseur een berekening opstelt op basis van het tekenwerk en pas bij oplevering controleert of alles is gebouwd zoals berekend en of het geheel nog steeds aan de eisen voldoet. Op dat moment is het eigenlijk te laat; de berekening toont dan slechts de resultaten, en als deze niet aan de eisen voldoen, kunnen de gevolgen aanzienlijk zijn. Daarom brengen wij graag enkele aandachtspunten onder uw aandacht waarop u als kwaliteitsborger extra kunt letten om dit tijdig te voorkomen.
Waar zitten de risico’s?
De risico’s zitten in de vertaalslag van de BENG berekening naar de praktijk. Denk aan miscommunicatie, het verkeerd interpreteren van de berekening, of aanpassingen/bezuinigingen die niet terug worden gecommuniceerd naar de adviseur.
Uw en GGL
In de berekening vindt u een overzicht van de Uw-waarde, die de totale isolatiewaarde van het glas en het kozijn weergeeft. Helaas wordt vaak aangenomen dat de U-waarde van glas (U-glas) gelijk is aan de Uw-waarde, maar dat is niet correct. De U-waarde van glas betreft uitsluitend de isolatiewaarde van het glas en houdt geen rekening met de isolatiewaarde van het kozijn (Ufr) en de afstandhouders. Aangezien kozijnen doorgaans een hogere U waarde hebben dan glas, ligt de Uw-waarde hoger. Dit misverstand leidt regelmatig tot fouten.
De GGL-waarde is doorgaans standaard 0,5 voor triple glas en 0,6 voor dubbel glas. Waarden boven 0,6 komen zelden voor, tenzij het om enkel glas gaat (maar dat mag niet bij nieuwbouw). Hoe lager de GGL-waarde, des te beter het glas in staat is om zonnewarmte van buiten tegen te houden. Dit kan essentieel zijn om te voldoen aan de eisen van BENG 1 of om het risico op oververhitting te beperken.
Tip voor kwaliteitsborgers: Vraag altijd vóór aanvang van de bouw om de product verklaringen van het glas en de kozijnen. Zorg ervoor dat deze minimaal de volgende informatie bevatten:
- Uw-waarde
- g-waarde
- LTA-waarde (essentieel voor de daglichtberekening)
Infiltratie/ QV 10 waarde
In de onderstaande afbeelding kunt u eenvoudig zien of er een meetwaarde voor infiltratie nodig is. Wanneer er geen meetwaarde wordt gebruikt, betekent dit dat de software de Qv10-waarde forfaitair heeft berekend. Een meetwaarde geeft aan dat er handmatig een waarde is ingevoerd.
Een aangepaste meetwaarde is vaak nodig om te voldoen aan de BENG 1-eis of kan een aanvullende eis zijn van de opdrachtgever.
Bij het gebruik van een meetwaarde is het verplicht om een blowerdoortest (Qv,10-test) uit te laten voeren. Deze test controleert of het gebouw voldoende luchtdicht is. Een Qv10-waarde van 0,3-0,4 is goed haalbaar bij toepassing van dubbele kierdichting en een correcte uitvoering. Waardes van 0,15 zijn ook mogelijk, maar uitzonderlijk.
Het kan als kwaliteitsborger geen kwaad om de aannemer voor start bouw hierop te wijzen. Een tip voor de opdrachtgever is om de Qv,10 waarde op te nemen in de aannemingsovereenkomst.
Installaties
Uit onze ervaring blijkt dat de grootste uitdagingen bij de installaties zitten, vooral in de vertaalslag van theorie naar praktijk. Hoewel de hoofdopzet vaak overeenkomt, de kwaliteitsverklaringen van de verschillende producten vaak aanwezig zijn en het op papier een sluitend geheel lijkt te zijn. Blijkt in de praktijk regelmatig dat de installaties niet naar behoren functioneren.
Een veelvoorkomende misvatting is dat sommige installateurs de BENG-berekening gebruiken als basis voor het bepalen van de capaciteit van hun systemen. Dit is volledig ongegrond en incorrect. De BENG-berekening is uitsluitend bedoeld om de algemene energiezuinigheid van een gebouw te berekenen, conform de Nederlandse wetgeving, en heeft niets te maken met het dimensioneren van installaties.
De capaciteit van een verwarmingsinstallatie moet worden gebaseerd op een warmteverliesberekening, die van een koelinstallatie op een koellastberekening, en de ventilatiecapaciteit op een ventilatieberekening. Ik doe hierbij een dringende oproep aan kwaliteitsborgers: vraag minimaal bij alle projecten een warmteverliesberekening op.
Het is schokkend hoeveel second opinions wij uitvoeren en hoeveel klanten wij helpen omdat installaties simpelweg “op ervaring” zijn ontworpen en geïnstalleerd. Dit resulteert vaak in situaties waarin de woning tijdens de eerste winter niet warm wordt en warmtepompen die veel te veel stroom gebruiken. Het blijft voor ons onbegrijpelijk dat een warmteverliesberekening nog steeds niet verplicht is bij het installeren van warmtepompen. Als kwaliteitsborger kunt u hierin echt het verschil maken voor de eindgebruiker!
Bij ons kunt u ook terecht voor een compleet installatieadvies, om deze problemen te voorkomen.
Risico op oververhitting
Sinds 1 juli 2024 zijn de eisen rondom het risico op oververhitting aangescherpt. U vindt deze informatie helemaal onderaan in de Uniec3-uitdraai. Er zijn verschillende opties om te voldoen op het Risico op oververhitting:
Geen berekening aanwezig, koelcapaciteit aantonen: nee.
Dit betekent dat de TO juli berekening in de BENG berekening voldoet.
(Dynamische) koellastberekening, Koelcapaciteit aantonen: ja.
Dit betekent dat er een (dynamische) koellastberekening aanwezig moet zijn, en dat er een document aanwezig moet zijn dat aantoont dat de koelcapaciteit gehaald wordt.
Koellastcapaciteit volgens NTA 8800 Bijlage AA, Koelcapaciteit aantonen: ja.
Dit betekent dat er een NTA 8800 Bijlage AA berekening aanwezig moet zijn, en dat de koelcapaciteit moet worden aangetoond.
