BENG 1 voldoet niet eenvoudig

Auteurs: Drs. Tim Mijzen, Ir. Bas Cuijpers, Ir. Jorn van Wegen

Op dit moment zien we dat heel veel gebouwen niet direct voldoen aan de BENG 1 indicator. Hiermee bedoelen wij, de bouwkundige uitgangspunten en het ontwerp zoals oorspronkelijk ontworpen en bedacht. Dit komt omdat de BENG strenger is dan de EPC, en we hier aan moeten wennen. Huidige ontwerpen hebben dus vaak extra voorzieningen en advies nodig om te voldoen.

Dit is vervelend. Zeker omdat architecten en bouwplantoets bureaus zo gewend zijn aan de voorgaande EPC berekening. Onder het mom van de EPC konden wij dit eenvoudig dicht rekenen, dit kon toen door het plaatsen van wat extra PV panelen. Het had geen impact op het ontwerp, ook zorgden dit niet voor hoge kosten. Dit kan nu niet meer. 

In dit artikel komen de volgende zaken aan bod:

Waarom voldoet de BENG 1 niet?

Het niet voldoen aan de BENG 1 kan verschillende oorzaken hebben. Om dit artikel goed te begrijpen adviseren we om eerst even het volgende onderdeel te lezen: Wat is de BENG 1, en hoe verlaag je de BENG 1. Na het lezen weet je wat de BENG indicatoren precies inhouden.

Meest voorkomende redenen waarom een ontwerp niet voldoet aan de BENG 1

Compactheid 

Het ontwerp is niet compact, heeft veel verspringen in de gevels en heeft relatief veel dakoppervlakte. Hoe meer verliesoppervlakte je hebt (vloer, gevel en dak) t.o.v. je totale vloeroppervlakte, hoe ongunstiger de BENG 1 uitpakt. 

Voorbeelden: patiowoningen, erkers en dakkapellen hebben een negatieve invloed op de BENG 1. Dit komt omdat dit relatief weinig vloeroppervlakte creëert maar wel veel verliesoppervlaktes heeft.

Glasoppervlaktes 

Glas heeft een veel lagere isolatiewaarde dan een dichte gevel met isolatie. Daarnaast kan veel glas ook zorgen voor oververhitting in de zomer. Ontwerpen met veel glas, worden afgestraft op dit onderdeel. Ook de oriëntatie van het glas heeft invloed. Glas op NW, N en NO wordt slechter beoordeeld dan op ZO, Z en ZW. Wel is het zo dat glas op ZO, Z en ZW kan zorgen voor oververhitting. Zorg daarom voor overstekken en zonwering. 

Lichte bouwmethode(s)

HSB, Staalframe, CLT en andere lichte bouwmethodes worden zeer slecht gekwalificeerd, en voldoen veel moeilijker dan een zware bouwmethode. Dit komt door de thermische massa. Dit heeft een enorme invloed op de BENG 1.

Waar kan de architect rekening mee houden om de BENG 1 eenvoudig te laten voldoen?

In het volgende artikel leest u: EPC wordt BENG: Wat betekent dit voor mijn ontwerp? Hierin staat precies uitgelegd waar de architect rekening mee kan houden in de ontwerpfase.

Hoe lossen wij als adviesbureau de BENG 1 “problematiek” op?

Het komt regelmatig voor dat een ontwerp niet voldoet aan de BENG 1, en dit bijna niet dicht te rekenen is. Het ontwerp speelt dus een grote rol in het wel of niet voldoen. Gelukkig zijn er een aantal mogelijkheden om ontwerpen die niet gunstig zijn voor de BENG 1 wel te laten voldoen.

Let op: in 95% van de gevallen krijgen we een “ongunstig” ontwerp toch dicht gerekend. De overige 5% heeft vaak geen rekening gehouden met de aandachtspunten zoals besproken in dit artikel. 

Wat heeft een grote invloed op de BENG 1: 

1. Rekenen

Rekenen met uitgebreide methode koudebruggen. Dit heeft geen invloed op je ontwerp, en is alleen maar theorie. Maar, het uitgebreid berekenen zorgt voor een enorme theoretische daling van de BENG 1 en is daarom vaak noodzakelijk. Dit doen wij voor een meerprijs.

2. Luchtdichtheidsmeting

Zorg bij oplevering voor een luchtdichtheidsmeting (Qv10 meting). Iedere uitvoerder zou een Qv10 van minimaal 0,4 eenvoudig moeten kunnen realiseren. Een goede uitvoerder kan zelfs een waarde van 0,2 garanderen. Wij kunnen bepalen welke waarde u minimaal nodig heeft om te voldoen. De uitvoerder moet er dan voor zorgen dat hij deze waarde ook daadwerkelijk gaat halen en u dient ervoor te zorgen dat er een meetrapport is bij oplevering. De kosten van zo’n meting zijn naar ons weten circa 400 euro. Dit is dus echt te moeite, en veruit de goedkoopste mogelijkheid (naast uitgebreide methode koudebruggen) om de BENG 1 in theorie te verlagen. Ook controleer je hiermee of de uitvoerder uw gebouw wel goed bouwt!

3. Triple glas

Triple glas toepassen i.p.v dubbel glas is voor veel ontwerpen noodzakelijk. Wel is het zo dat niet ieder ontwerp triple glas nodig heeft om te voldoen, dit ligt deels aan het ontwerp. Hou bij het begroten van de bouwkosten rekening met een stelpost van triple glas. Dit kan zomaar noodzakelijk zijn om te voldoen. Al hebben we de uitgebreide methode koudebruggen toegepast en een QV10 meting voorgeschreven, voor veel ontwerpen geldt dat triple glas nog steeds noodzakelijk is om te voldoen. Met een combinatie van deze drie adviezen voldoet 95% van alle ontwerpen aan de BENG 1. Ook al is het ontwerp niet gunstig, toch krijg je het vaak dicht gerekend op deze manier. 

4. Bouwmethode

Verander de bouwmethode van een lichte naar een zware bouwmethode. Traditioneel metselwerk met betonnen vloeren voldoen eenvoudiger dan een HSB woningen. Dit komt omdat de massa aan de binnenkant van de isolatie een belangrijke rol speelt bij het reguleren van temperaturen. Dit is uiteraard een minder fijn advies, maar het is wel goed om te beseffen dat de bouwmethode echt een grote invloed heeft. 

Wat heeft een kleine invloed op de BENG 1:
  • Toepassen van overstekken, en zonwering op ZO, Z en ZW georiënteerde gevels.
  • Verhogen van RC-waarden

Problematiek rondom de eisen

De BENG eisen zijn naar ons idee niet goed afgestemd en zorgen voor problemen, hier kunnen de makers van de BENG berekening en de architecten niks aan doen. 

Tiny House 

Woningen met een klein vloeroppervlakte worden in de formule (verhouding verliesoppervlakte en vloeroppervlakte) benadeelt. Dit maakt het extra moeilijk voor tiny house concepten om te voldoen. Hou bij dit soort concepten dan ook extra rekening met bovenstaande adviezen om problemen te voorkomen. 

Tussenwoningen en hoekwoningen 

Een hoekwoning identiek aan een tussenwoning voldoet eenvoudiger dan een tussenwoningen. Dit is ten strijd met het principe van de BENG 1. Dat komt door de formule Als/Ag die gelinkt is aan de BENG eisen. Het verhoudingsgetal Als/Ag zorgt ervoor dat een tussenwoning een strengere eis krijgt dan een identieke hoekwoning. Het komt vaak voor dat de tussenwoning triple glas nodig heeft, en de hoekwoning niet. Dit is natuurlijk heel raar, want een hoekwoning heeft in werkelijkheid meer verliesoppervlakte dan de tussenwoning. Maar toch worden er door deze verhouding die gelinkt is aan de eis, een strengere eis gesteld aan tussenwoningen dan aan hoekwoningen (ja, echt..). 

Doordat de eisen strenger zijn voor tussen en hoekwoningen is het voor de projectontwikkelaar en architect dus extra belangrijk om rekening te houden met bovenstaande adviezen. Ook komt het regelmatig voor dat opties toevoegen aan een basis ontwerp, zoals een dakkapel of erker ervoor zorgen dat de BENG 1 eis niet meer voldoet. 

Vrijstaande woningen 

Vrijstaande woningen voldoen in vergelijking met tussenwoningen en hoekwoningen eenvoudiger. Dit komt door de “gunstige” verhouding in de formule Als/Ag. Een vrijstaande woning heeft uiteraard meer verliesoppervlakte dan een hoek- of tussenwoningen, maar door de formule Als/Ag heeft een vrijstaande woningen een minder strenge eis. Bij vrijstaande woningen is er dus meer vrijheid qua ontwerp. 

Utiliteitsgebouwen

Onze ervaring tot nu is dat utiliteitsgebouwen relatief eenvoudig voldoen aan de eisen. 

Conclusie

Denk niet meer in het kader van de EPC berekening. Nederland is overgestapt naar de BENG berekening en dit zorgt voor een nieuwe manier van denken en ontwerpen. Dit is niet revolutionair, maar zorg dat je rekening houd met de adviezen uit dit artikel. 


Kort samengevat:

  • Ontwerp (relatief) compacte gebouwen;
  • Reken met de uitgebreide methode koudebruggen;
  • Schrijf een Qv 10 metingen voor;
  • Neem triple glas standaard op in de begroting; 
  • Pas geen extreme hoeveelheid glasoppervlaktes toe;
  • Houd rekening met overstekken en zonwering op de ZO, Z en ZW gevel;
  • Hoe zwaarder de bouwmassa, hoe eenvoudiger u voldoet.
Extra aansturing

Mocht u twijfelen of het voorlopige ontwerp (VO) wel voldoet aan de BENG 1 eis en wilt u graag aangestuurd worden in het ontwerpproces? Voor een kleine meerprijs beoordelen wij u ontwerp en geven wij u feedback op het VO. Het volledig doorrekenen van een VO kost veel tijd. Door de certificering kunnen we niet eenvoudig een VO berekening omzetten naar een DO berekening. Alle oppervlaktes moeten namelijk exact worden ingevoerd. Daarom is het een stuk goedkoper om het VO vanaf het begin aan te sturen, en later het definitief ontwerp (DO) in één keer goed door te rekenen. Bij het DO komt dan nog naar voren welke eventuele extra voorzieningen u nodig heeft om te voldoen. Uiteraard kunnen wij voor u het VO wel helemaal doorrekenen, maar houd dan wel rekening met een hogere prijs. 

Gerelateerde Artikelen

Delen via social media