Rc–waarde berekenen
Auteur: Drs. Tim Mijzen
Er zijn verschillende mogelijkheden om de Rc–waarde/ warmteweerstand van uw scheidingsconstructie te berekenen. In dit artikel behandelen we een aantal verschillende methoden:
- Handmatige calculatie aan de hand van formules
- Gebruik makend van online rekentools
- Uitbesteden aan HBA B.V.
Basisbegrippen en uitleg:
De Rc-waarde van de uitwendige scheidingsconstructies (vloeren, gevels en daken) zijn nodig om de transmissieverliezen van een gebouw te bepalen. In het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL) zijn eisen opgenomen voor deze uitwendige scheidingsconstructies:
Nieuwbouw:
- Vloeren min. 3,7 m²·K/W
- Gevels min. 4,7 m²·K/W
- Daken min. 6,3 m²·K/W
Bestaande bouw/Renovatie:
- Vloeren min. 2,5 m²·K/W
- Gevels min. 1,3 m²·K/W
- Daken min. 2,0 m²·K/W
U moet bij de gemeente aan kunnen tonen dat uw gebouw voldoet aan de minimale eisen van het BBL. Hogere warmteweerstanden zijn altijd toegestaan.
In een voorgaand artikel zijn de effecten besproken van het verhogen van de Rc-waarden t.o.v. de minimale eisen van het BBL op de EPC-berekening en de BENG-Indicatoren.
Rc waarde berekenen: Formules en begrippen
De algemene formule voor het berekenen van de warmteweerstand R luidt als volgt:
R = warmteweerstand [m²·K/W]
d = dikte van het materiaal [m]
λ = warmtegeleidingscoëfficiënt van een materiaal [W/(m·K)]
In tabel 1 (onderaan de pagina) vindt u de warmtegeleidingscoëfficiënten van verschillende materialen.
Het uitrekenen van de RC-waarde gaat volgens de volgende formule:
Rc = warmteweerstand van de constructie [m²·K/W]
Rm = warmteweerstand van afzonderlijke lagen in de constructie [m²·K/W]
Rsi = warmteweerstand binnen [m²·K/W]
Rse = warmteweerstand buiten [m²·K/W]
α = correctiefactor voor convectie en uitvoeringsonnauwkeurigheden
In tabel 2 en 3 (onderaan de pagina) vindt u de Rsi, Rse en de correctiefactor gepresenteerd.
De Rm is te berekenen volgens de formule:
d = dikte materiaal [m]
λ reken= warmtegeleidingscoëfficiënt van het materiaal [W/mK]
Let op:
- Een luchtspouw ≥ 20 mm (niet geventileerd) heeft een standaard Rm–waarde van 0,18 [m²·K/W]
- Isolatie wordt bevestigd met spouwankers. Hier moet in de berekening voor gecorrigeerd worden in de warmtegeleidingscoëfficiënt van de isolatie.
Voorbeeld Rc-waarde / warmteweerstand berekening
Opbouw scheidingsconstructie van buiten naar binnen:
- Metselwerk [100 mm, λ = 0,900 (tabel 1)]
- Luchtspouw [20 mm, Rm = 0,180 m²·K/W]]
- PIR isolatie [120 mm, λ = 0,026 (tabel 1)]
- Spouwankers [4 x 4 mm per m2, λ = 17,0]
- Kalkzandsteen [100 mm, λ = 1,14 (tabel 1)]
Correctie op de warmtegeleidingscoëfficiënt van de PIR isolatie voor de spouwankers:
Een spouwanker met een diameter van 4 mm heeft een oppervlakte van: 0,000012566 m2.
In dit voorbeeld zijn er 4 spouwankers nodig voor 1 m2 PIR isolatie.
Dit betekent dat 4 x 0,000012566 m2 = 0,000050265 m2 aan spouwankers aanwezig moet zijn in 1 m2 PIR isolatie.
Rm van 1 m2 isolatie inclusief spouwankers = 0,000050265 m2 x 17 (λcalc RVS spouwankers) + (1 – 0,000050265 m2) x 0,026 (λ PIR Isolatie)
Rm van 1 m2 isolatie inclusief spouwankers = 0,000854505 + 0,02599869311 m²·K/W
Rm van 1 m2 isolatie inclusief spouwankers = 0,02685319811 m²·K/W
Let op: in de formule is alles in meter [m]
Metselwerk: Rm = 0,1/ 0,9 = 0,111 m²·K/W
Luchtspouw: ≥ 20 mm Rm = 0,180 m²·K/W
PIR Isolatie (incl spouwankers): Rm = 0,12/0,02685 = 4,469 m²·K/W
Kalkzandsteen: Rm= 0,1/1,14= 0,087 m²·K/W
Rsi = 0,13 (tabel 2)
Rse = 0,04 (tabel 2)
Correctiefactor = 0,05 (tabel 3)
De Rc berekenen met online rekentools
Tegenwoordig heeft bijna iedere isolatiefabrikant een Rc–berekeningstool op zijn website staan. Deze tools zijn eenvoudig zelf te gebruiken en goed te begrijpen na het lezen van de bovenstaande uitleg en formules.
Bij ons is de online rekentool van Fysicalc de favoriet, omdat in deze tool de meeste isolatiefabrikanten zijn opgenomen. De fabrikanten zelf bieden vaak alleen hun eigen producten aan m.b.t de berekening.
Ook biedt Fysicalc de optie om eigen invoerwaarde in te vullen. Mocht er dus een product ontbrekenen, dan kunt zelf de dikte en de warmtegeleidingscoëfficiënt invoeren. De staat vaak vermeld op de website of brochure van het product en anders kunt u dit altijd opvragen bij de producent.
Berekening uitbesteden aan HBA B.V.
Uiteraard kan HBA B.V. voor u de Rc–waarde berekenen en toevoegen aan de rapportage. Ook bij vragen over deze waarde kunt u bij ons terecht!
Tabellen 1, 2 en 3
Tabel 1. Warmtegeleidingscoëfficiënten van verschillende materialen
| Materiaal | λreken [W/m·K] |
|---|---|
| Beton | – |
| Normaal gewapend grindbeton | 1,830 |
| Lichtbeton | 1,030-1,280 |
| Cellenbeton | 0,120-0,230 |
| Metselstenen | – |
| Gevelklinkers, hardgrauw | 0,900 |
| Rood/boerengrauw | 0,640 |
| Kalkzandsteen | 1,140 |
| Porisosteen | 0,570 |
| Pleisterlagen | – |
| Cementpleister | 1,000 |
| Kalkpleister | 0,700 |
| Gipspleister | 0,500 |
| Isolerend pleister | 0,080-0,110 |
| Hout- en plaatproducten | – |
| Hardhout | 0,210 |
| Naaldhout | 0,130 |
| Multiplex | 0,170 |
| Hardboard | 0,300 |
| Zachtboard | 0,100 |
| Houtwolcementplaat | 0,100-0,230 |
| Houtwolmagnesietplaat | 0,140-0,230 |
| Rietvezelplaat | 0,080-0,090 |
| Isolatiematerialen | – |
| EPS | 0,030-0,040 |
| EPS met natuurlijke grondstoffen | 0,034 |
| XPS | 0,027 |
| XPS CO2 geblazen | 0,025-0,036 |
| PUR ter plaatse gespoten | 0,035 |
| PUR CFK-vrij | 0,023 – 0,029 |
| PIR | 0,026 |
| Resol met HCK | 0,021 – 0,025 |
| Kingspan Therma TW50 | 0,023 |
| Kingspan Kooltherm K8 | 0,021 |
| Isover Multimax 30 Ultra | 0,030 |
| Isover Mupan Ultra XS | 0,032 |
| Isover Mupan | 0,035 |
| Isover Mupan Plus | 0,033 |
| Rockwool Rockfit Premium SIlver | 0,033 |
| Rockwool Rockfit Mono Silver | 0,035 |
| Rockwool Rockfit Premium | 0,034 |
| Rockwool Caproxx Energy | 0,038 |
| Unidek EPS Platinum | 0,032 |
| UNILIN Insulation Utherm wall | 0,022 |
| UNILIN Insulation RenoPIR | 0,022 |
| Minerale wol (glas- en steenwol) | 0,030-0,040 |
| Cellulose | 0,040 |
| Houtwol isolatieplaat | 0,040-0,045 |
Tabel 2. Rsi- en Rse-waarde
| Scheidingsconstructie | Rsi | Rse |
|---|---|---|
| Vloer- onverwarmde kruipruimte | 0,17 | 0,17 |
| Vloer- grenst aan water/grond | 0,17 | 0,00 |
| Spouwmuur- buitenlucht | 0,13 | 0,04 |
| Dakvlak tussen 0 en 75 graden- buitenlucht | 0,10 | 0,04 |
| Dakvlak tussen 75 en 90 graden- buitenlucht | 0,13 | 0,04 |
Tabel 3. Correctiefactor α
| # | Uitleg | α |
|---|---|---|
| 1 | Spouw ≥ 5 mm tussen isolatie en buitenkant constructie. N.v.t als er voorzieningen zijn getroffen om convectie te voorkomen. | 1,00 |
| 2 | Spouw ≤ 5 mm tussen isolatie en buitenkant constructie of toepassing van cellulair glas. | 0,00 |
| 3 | Indien 1 en 2 n.v.t zijn, maar het onderdeel afgezien van eventuele afwerklagen (waaronder een buitenspouwblad) onder gecontroleerde omstandigheden wordt vervaardigd. | 0,02 |
| 4 | Overige situaties. | 0,05 |
